Հայաստանի աշխարհագրական դիրքն ու դրա ընձեռած հնարաւորութիւնները բնական կամուրջ են Իրանի համար դէպի ԵԱՏՄ շուկայ, «Իսնայ» լրատուական գործակալութեանը տուած հարցազրոյցում յայտարարել է Իրանում Հայաստանի դեսպան Արսէն Աւագեանն։
Անդրադառնալով Ադրբեջանի կողմի առաջ քաշուած այսպէս կոչուած «Զանգեզուրի միջանցքին»՝ դիւանագէտը շեշտել է՝ տարածաշրջանում խաղաղութեան եւ կայունութեան հաստատման կարեւոր երաշխիքներից մէկը տրանսպորտային եւ տնտեսական ենթակառուցուածքների ապաշրջափակումն է, որը Հայաստանի կառավարութեան առաջնահերթութիւններից է, իսկ այդ գործընացի վերաբերեալ Հայաստանի կառավարութեան պատկերացումները, դեսպանի խօսքով, մանրամասն արտացոլուած են Հայաստանի վարչապետի ներկայացրած «Խաղաղութեան խաչմերուկ» նախագծում:
Այս տարեսկզբին Բաքուն յայտարարեց, որ եթէ «Զանգեզուրի միջանցքը» չբացուի, Ադրբեջանը Հայաստանի հետ սահմանը որեւէ այլ կէտում չի բացի։ Ալիեւի խորհրդական Հիքմեթ Հաջիեւն, իր հերթին, պնդել էր, թէ Բաքուն, նման պահանջ դնելով, հիմնւում է 44-օրեայ պատերազմից յետոյ ստորագրուած եռակողմ յայտարարութեան վրայ, որի 9-րդ կէտն ասում է, թէ Հայաստանը պէտք է «անխոչընդոտ տեղաշարժ ապահովի Ադրբեջանի ու Նախիջեւանի միջեւ»։ «Զանգեզուրի միջանցքի» բացման մասին պաշտօնական Բաքուի յայտարարութիւններին ի պատասխան՝ Երեւանը մշտապէս շեշտել է, որ «միջանցքային տրամաբանութիւն բանակցութիւններում չկայ»:
Պաշտօնական Երեւանն անընդունելի է համարում արտատարածքային որեւէ միջանցքի առկայութիւնը, երէկ յայտարարել է Աւագեանն՝ ընդգծելով՝ հաղորդակցային ցանկացած ուղի պէտք է լինի տուեալ երկրի ինքնիշխանութեան եւ իրաւազօրութեան ներքոյ, եւ գործի հաւասարութեան ու փոխադարձութեան սկզբունքների հիման վրայ:
«Կարեւորում ենք, որ Հայաստանի այս պատկերացումները ոչ միայն լիարժէք փոխըմբռնման են արժանացել Իրանում, այլեւ Թեհրանից ամենաբարձր մակարդակով շարունակում են հնչել հրապարակային յայտարարութիւններ Հայաստանի տարածքային ամբողջականութիւնն ու սահմանների անձեռնմխելիութիւնն անուէրապահօրէն յարգելու անհրաժեշտութեան վերաբերեալ», – ասել է Աւագեանը։
Շեշտելով, որ Հայաստանն իր տարածքում պատրաստ է լիովին ապահովել բեռների, տրանսպորտային միջոցների, մարդկանց անցման անվտանգութիւնը՝ դեսպանը վերահաստատել է՝ Երեւանը պատրաստ է Ադրբեջանի եւ Նախիջեւանի միջեւ կապն ապահովել ճիշտ այն պայմաններով, որով ապահւում է Իրանի Իսլամական Հանրապետութիւնը:
«Թոյլ տուէք նաեւ յիշտակել ՄԱԿ ԳԱ 79-րդ նստաշրջանին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի ելոյթը, որի ընթացքում ՀՀ վարչապետն ընդգծեց, որ բոլոր այն պնդումները, թէ Հայաստանը որեւէ տեղ որեւէ փաստաթղթով համաձայնուել է, որ իր տարածքում երրորդ ուժեր ապահովէն կոմունիկացիաների անվտանգութիւն, պարզապէս իրականութեան ձեւախեղում են: Հայաստանի ստանձնած պարտաւորութիւնը յստակ է. երաշխաւորել իր տարածքում բեռների, տրանսպորտային միջոցների, մարդկանց անվտանգութիւնը, եւ մենք երաշխաւորում ենք դա», – յայտարարել է դեսպանը:
Դիտարկմանը, թէ որպէս այլընտրանք եւ փոխարինող այսպէս կոչուած «Զանգեզուրի միջանցքին»՝ առաջարկուել է «Արասի հաղորդակցային ճանապարհը» եւ հարցին, թէ արդեօ՞ք Հայաստանի կառավարութիւնը ունի այլ առաջարկութիւն եւ լուծում այս հարցի կապակցութեամբ, Աւագեանը պատասխանել է․ – «Ձեր հարցին պատասխանելու համար կրկին պէտք է վկայակոչեմ ՀՀ կառավարութեան ներկայացրած «Խաղաղութեան խաչմերուկ» նախագիծը, որը տնտեսական կապուղիների ապաշրջափակմանը, տարածաշրջանային երկրների տարանցիկ ներուժի մեծացմանը, ինչպէս նաեւ նոր կապերի ստեղծմանն ու երկարատեւ եւ կայուն խաղաղութիւն հաստատմանը միտուած նախագիծ է»:
Անդրադառնալով «Խաղաղութան խաչմերուկ»-ին՝ Աւագեանն ասել է՝ այն ենթադրում է տարածաշրջանային հաղորդակցութիւնների վերագործարկում ու զարգացում՝ ճանապարհներ, երկաթուղիներ, խողովակաշարեր, մալուխներ, էլեկտրահաղորդման գծեր նորոգելու, կառուցելու եւ գործարկելու միջոցով:
«Իհարկէ, «Խաղաղութեան խաչմերուկ»-ը մէզ համար կարեւոր է նաեւ այն առումով, որ նախագիծը կեանքի կոչելու դէպքում հնարաւորութիւն ենք ստանում նաեւ երկաթուղային կապ ունենալ բարեկամ Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան հետ։ Կարեւոր ենք համարում, որ այդ նախագծին պաշտօնապէս աջակցութիւն են յայտնել մի շարք երկրներ, այդ թւում նաեւ Իրանը, որը, յուսով ենք, գործնական ներգրաւուածութիւն կ’ունենայ այդ նախագիծը կեանքի կոչելու գործում: Ամփոփելով, պէտք է նշեմ, որ տարածաշրջանի տնտեսական ենթակառուցուածքների ապաշրջափակման ամենագործուն եւ փոխշայաւէտ մեխանիզմը «Խաղաղութեան խաչմերուկ» նախագծի իրականացումն է», – ասել է Աւագեանը՝ շեշտելով՝ Հայաստանի Հանրապետութեան համար տարածաշրջանում կայուն խաղաղութեան հաստատումը կարեւորագոյն առաջնահերթութիւն է։
azatutyun.am
