Այս օրերուն Գերմանիոյ Քարլսրու քաղաքին մէջ գումարուող Եկեղեցիներու Համաշխարհային Խորհուրդի (Ե.Հ.Խ.) 11-րդ համաժողովը միջազգային տագնապներու մասին իր կատարած հրապարակային յայտարարութիւններու շրջագծէն ներս, յատուկ կերպով նաեւ անդրադարձաւ Արցախի հարցին։
Յայտնենք, որ միջազգային տագնապներու անդրադառնալու կոչուած յանձնախումբի զեկուցաբերը՝ դոկտ. Նորա Պայրագտարեանը, որ անդամ է Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան Ազգային Կեդրոնական Վարչութեան եւ քաղաքական գիտութեանց ու միջազգային օրէնքի դասախօս՝ Լիբանանեան Համալսարանէն ներս, յիշեալ յայտարարութեան խմբագրութեան մէջ կարեւոր դեր ունեցաւ՝ խորհրդակցելով Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետին հետ՝ թէ՛ Գերմանիա մեկնելէ առաջ եւ թէ՛ համաժողովի աշխատանքներու ընթացքին։ Դոկտ. Պայրագտարեան Ե.Հ.Խ.ի միջազգային տագնապներու յայտարարութեանց շարքին նաեւ համաժողովին ներկայացուց Արցախի մասին յայտարարութիւնը։
Յիշեալ յայտարարութեան մէջ համաժողով կը դատապարտէ Արցախի 44-օրեայ Ազրպէյճանի կողմէ նախայարձակ պատերազմը եւ իր զօրակցութիւնը կը յայտնէ Արցախի բնիկ ժողովուրդի ինքնորոշման իրաւունքին։ Համաժողովը նաեւ կը դատապարտէ քիմիական զէնքի գործածութիւնը եւ միջազգային օրէնքին հակասող պատերազմական այլ յանցագործութիւնները։ Ան կոչ կ՚ուղղէ Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութեան (Մ.Ա.Կ.), Եւրոպական Միութեան եւ Ազրպէյճանին անյապաղ ազատ արձակելու բոլոր հայ քաղաքային պատանդները եւ ռազմագերիները։ Համաժողովը իր խոր մտահոգութիւնը կը յայտնէ Արցախի գրաւեալ շրջաններու սրբավայրերուն եւ հայկական մշակութային ժառանգութեան պահպանման նկամամբ եւ կոչ կ՚ուղղէ ԵՈՒՆԵՍՔՕին ու միջազգային համայնքին բոլոր միջոցներով պաշտպանելու ու պահպանելու հայկական մշակութային ու կրօնական կառոյցներն ու վայրերը։
Համաժողովը միաժամանակ կոչ կ՚ուղղէ Եւրոպայի մէջ անվտանգութեան եւ համագործակցութեան կազմակերպութեան (ԵԱՀԿ) Մինսքի խմբակի շրջանակներուն շուտով երկխօսութեան սկսելու Արցախի հակամարտութեան արդար եւ խաղաղ լուծման համար։ Վերջապէս, ան կը թելադրէ Խորհուրդի անդամ բոլոր եկեղեցիներուն աշխատելու շրջանէն ներս համերաշխութիւն հաստատելու եւ արդար ու կայուն լուծում գտնելու ի խնդիր։
Յայտնենք, որ Արցախի պատերազմի օրերուն, ինչնէս նաեւ յաջորդող շրջանին, Ե.Հ.Խ.ը ադրադարձած էր Արցախի հարցին եւ անոր արդար լուծում գտնելու հրամայականին։
ԵՀԽ 11-րդ համագումարը դիմում է ՄԱԿ-ին, ԵՄ-ին եւ Ադրբեջանին՝ հայ գերիներին ազատ արձակելու համար
ԵՐԵՎԱՆ, 8 ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Եկեղեցիների համաշխարհային խորհրդի 11-րդ համագումարը դիմում է ՄԱԿ-ին, Եւրամիութեանը եւ Ադրբեջանի իշխանութիւններին, միջազգային իրաւունքի համաձայն, բոլոր հայ ռազմագերիներին եւ քաղաքացիական պատանդներին անյապաղ ազատ արձակելու համար:
«Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ ինչպէս յայտնում են Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից՝ Գերմանիայի Կառլսռուէ քաղաքում անցկացուող Եկեղեցիների համաշխարհային խորհրդի 11-րդ ընդհանուր համաժողովը, որին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ամենայն Հաեօց Կաթողիկոսի օրհնութեամբ մասնակցում է Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի պաշտօնական պատուիրակութիւնը, հանդէս է եկել Արցախի, արցախահայութեան եւ նրա հոգեւոր–մշակութային ժառանգութեան վերաբերեալ յայտարարութեամբ։
2020 թուականի Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմի հետեւանքների վերաբերեալ ԵՀԽ 11-րդ համագումարի արձանագրութիւնը.
Ի հետեւումն 2020 թուականի աշնանը Լեռնային Ղարաբաղի/Արցախի համար մղուած վեց շաբաթ տեւած ծանր պատերազմի՝ Եկեղեցիների համաշխարհային խորհրդի (ԵՀԽ) գործադիր յանձնախումբն ընդունեց յայտարարութիւն՝ աղոթելով իմաստութեան, միասնութեան ու հանդարտութեան համար եւ սգալով բոլոր նրանց հետ, ովքեր «սարսափելի կորուստներ են կրել ոչ միայն սեպտեմբեր 27-ից ի վեր վերստին սանձազերծուած պատերազմում, այլեւ՝ տարածաշրջանում ինքնորոշման համար մղուած պայքարի երկար պատմութեան ընթացքում՝ իւրաքանչիւր թանկագին կեանքի կորստի հետ աւելի խորացնելով թշնամանքը»:
ԵՀԽ-ն դատապարտել է քիմիական զէնքերի եւ կասետային ռումբերի կիրառումը, քաղաքացիական անձանց, հիւանդանոցների ու հասարակական ենթակառուցուածքների թիրախաւորումը եւ բոլոր այլ տեսակի պատերազմական յանցագործութիւնները, մարդկանց գլխատումը, կտտանքների ենթարկելը եւ այլ տեսակի բռնաճնշումները, որոնք արձանագրուել են հակամարտութեան ընթացքում:
ԵՀԽ-ն նաեւ կոչ է արել յարգանք դրսեւորել Լեռնային Ղարաբաղի/Արցախի սրբավայրերի եւ մշակութային ժառանգութեան նկատմամբ՝ նկատի առնելով այդպիսի վայրերի սրբապղծման մասին բազմաթիւ զեկոյցները: Լեռնային Ղարաբաղում զինուած հակամարտութեան դադարից գրեթէ երկու տարի անց հարիւրաւոր էթնիկ հայեր տակաւին ապօրինաբար պահւում են Ադրբեջանում՝ ոտնահարելով ռազմագերիների հետ վարուելակերպի մասին Ժնեւեան Կոնուենցիան:
Մինչ աշխարհի ուշադրութիւնը սեւեռուած է ուկրաինական հակամարտութեան վրայ, ադրբեջանական ուժերը փաստացի նոր վայրագութիւններ են իրագործում ինչպէս Լեռնայի Ղարաբաղի բնիկ հայերի, այնպէս եւ Հայաստանի Հանրապետութեան ինքնիշխան սահմանների նկատմամբ, ինչի հետեւանքով շարունակում են զոհուել անմեղ մարդիկ եւ գերեւարուել նորերը: Աւելին, պատերազմական յանցագործութիւնների եւ միջազգային մարդասիրական եւ մարդու իրաւունքերին առնչուող օրէնքների ոտնայարման համար պատասխանատուութեան պահանջը, ինչը բազմիցս արձանագրուել է Human Rights Watch, BBC, the Guardian եւ շատ այլ միջազգային հեղինակաւոր լրատուամիջոցների կողմից, ցաւօք չի կատարուել կամ յանձ առնուել:
Գերմանիայի Կարլսրուէ քաղաքում հրաւիրուած Եկեղեցիների համաշխարհային խորհրդի (ԵՀԽ) 11-րդ համագումարը
Դիմում է ՄԱԿ-ին, Եւրամիութեանը եւ Ադրբեջանի իշխանութիւններին, միջազգային իրաւունքի համաձայն, բոլոր հայ ռազմագերիներին եւ քաղաքացիական պատանդներին անյապաղ ազատ արձակելու համար,
Կրկին մտահոգութիւն է յայտնում տարածաշրջանի սրբավայրերի եւ հայկական մշակութային ժառանգութեան վերաբերեալ եւ կոչ է անում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին ու միջազգային հանրութեան բոլոր անդամներին ձեռնարկել բոլոր հնարաւոր եւ համապատասխան միջոցները այդ վայրերը պաշտպանելու համար
Կոչ է անում Եւրոպայում անվտանգութեան եւ համագործակցութեան կազմակերպութեան (ԵԱՀԿ) Մինսկի խմբի շրջանակներում բովանդակալից երկխօսութիւն սկսել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան արդարացի եւ խաղաղ կարգաւորման համար,
Խնդրում է ԵՀԽ-ին եւ ԵՀԽ-ի անդամ բոլոր եկեղեցիներին շարունակել հաւատարիմ մնալ Հայաստանի եւ Լեռնային Ղարաբաղի եկեղեցիների եւ ժողովրդի նկատմամբ քրիստոնեական համերաշխութեանը՝ արդարացի եւ կայուն խաղաղութեան հասնելու իրենց ձգտման ճանապարհին:
