2023 թուականի սեպտեմբերի 2-ին Քալիֆորնիայի Գլենդել քաղաքի «Արցախ» փողոցում տեղի ունեցաւ Lոս Անջելըսահայութեան հաւաք։ Հարիւրաւոր հայեր համախմբուել էին իրենց համերաշխութիւնը յայտնելու Արցախի ժողովրդին և նրա ինքնորոշման իրաւունքին։ Արցախի Հանրապետութեան Անկախութեան օրուայ առթիւ անցկացուած այս միջոցառումը ծառայեց որպէս արևմտեան Ամերիկայի հայութեան անմնացորդ աջակցութեան վկայութիւնն Արցախի ժողովրդին և վճռական ուղերձ յղեց նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմին, որ այն պէտք է կանգնեցնի երկրորդ հայկական ցեղասպանութիւնը Ադրբեջանի կողմից:
«Արցախ» փողոցում տեղի ունեցած հանրահաւաքը նաև միասնութեան, տոկունութեան և վճռականութեան դրսեւորում էր. Տարբեր արմատներով, սերունդների և խաւերի հայերը համախմբուեցին՝ պահանջելու դադարեցնել Ադրբեջանի անօրինական շրջափակումը և համերաշխութիւն ցուցաբերել Արցախի ժողովրդի հետ:
Միջոցառման միացել էին տեղական քաղաքական գործիչներ իրենց աջակցութիւնն յայտնելով Արցախի ժողովրդի իրաւունքներին: Քաղաքական ընտրեալ պաշտօնեաների շարքին էին կոնգրեսական Ջուդի Չուն, Կալիֆորնիայի նահանգի սենատոր Փորթանտինոն, Լոս Անջելեսի քաղաքային խորհրդի անդամ Նիտիա Ռամանը, Լոս Անջելեսի նախկին քաղաքային դատախազ Մայք Ֆոյերը, Գլենդելի քաղաքային խորհրդի անդամներ Էլեն Ասատրեանը և կոնգրեսական Շիֆի գրասենյակի ներկայացուցիչը: Նրանց ներկայությունն ընդգծեց ամերիկահայ համայնքի ներգրաւուածութեան կարևորութիւնը Արցախի հիմնախնդրի արդարացի լուծման գործում:
Միացյալ Նահանգների կոնգրեսական Ջուդի Չուն, որը Կոնգրեսում հայկական հարցերի հավատարիմ ջատագովն է, իր անսասան աջակցությունն յայտնեց Արցախի ժողովրդին։ Նա ընդգծեց Արցախի ինքնորոշման իրավունքի ճանաչման կարևորությունը և կոչ արեց շարունակական ջանքեր գործադրել՝ ապահովելու հակամարտութեան խաղաղ և արդարացի լուծումը։
Կալիֆորնիայի նահանգային սենատոր Պորտանտինոն արձագանքեց այս տրամադրություններին` ընդգծելով միջազգային հանրության կողմից Արցախի ժողովրդին և ինքնորոշման նրա ձգտումը ճանաչելու անհրաժեշտութիւնը: Նա խոստացել է շարունակել աշխատել պետական մակարդակով՝ Արցախի հիմնախնդրի վերաբերեալ իրազեկուածութեան բարձրացման ուղղութեամբ։
Լոս Անջելեսի քաղաքի նախկին դատախազ Մայք Ֆոյերը կիսուել է արդարադատութեան և հաշուետու թեան կարևորութեան վերաբերեալ իր տեսակէտով: Նա կոչ է արել պատասխանատուութեան ենթարկել Արցախում տեղի ունեցած վայրագութիւնների մեղաւորներին՝ ընդգծելով, որ արդարութիւնը տեւական խաղաղութեան էական բաղադրիչն է։
Գլենդելի քաղաքային խորհրդի անդամն Էլէն Ասատրեանը վերահաստատել է քաղաքի յանձնառութիւնը՝ աջակցելու ամերիկահայ համայնքին և Արցախեան հակամարտութեան մասին իրազեկութեան բարձրացմանն ուղղուած ջանքերին։ Նա խրախուսեց տեղական ներգրաւուածութիւնն ու ակտիւութիւնը՝ ընդգծելով, որ փոփոխութիւնը սկսուում է հասարակ մակարդակից:
Կոնգրեսական Շիֆի գրասենեակի ներկայացուցիչը փոխանցել է կոնգրեսականի անսասան աջակցութիւնը Հայկական հարցին և նրա յանձնառութիւնը՝ պաշտպանելու արցախեան հիմնախնդրի արդարացի լուծումը:
Արևմտեան Շրջանի Հայ Երիտասարդաց Դաշնակցութեան ներկայացուցիչը որ ամբողջ ժամանակ վարում էր միջոցառումը երկլեզու ոգեշունչ ճառով իր պատգամը փոխանցեց ներկաներին:
ՀՅԴ Արևմտեան ԱՄՆի անունից Կարօ Մատէնլեանը իր խօսքը սկսեց ասելով՝ «Այսօր՝ Արցախի անկախութեան 32-րդ տարեդարձի առթիւ, կանգնած եմ ձեզ հետ՝ ի համերաշխութիւն մեր 120,000 հայ եղբայրների ու քոյրերի, ովքեր շարունակում են մնալ շրջափակման մէջ, ցեղասպանութեան ենթարկուած, որոնց ճակատագիրը դեռեւս որոշուած չէ, բարձրաձայն յայտնելու ձեզ եւ պարզ է, որ միասին մենք ուժ ունենք փոփոխութիւններ անելու, երբ միաւորուած ենք գործի մէջ եւ կենտրոնացած ենք մեր ազգի առջեւ ծառացած անմիջական առաջնահերթութիւնների վրայ:
Մենք անցեալում յաջողակ ենք եղել, երբ միասնական եւ վճռական ենք եղել մեր առաքելութեան մէջ՝ յաղթահարելու բռնակալութիւնը եւ չարիքը, որը Թուրքիան եւ ադրբեջանայ-թաթարները ցոյց են տուել, որ կարող են անել անցեալում եւ շարունակում են ցոյց տալ, որ պատրաստ են դա անել այսօր»
Իր խօսքի վերջին բաժնում աւելացրեց՝« Գերագոյն ողբերգութիւնն այստեղ ոչ միայն Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի կողմից իրականացուող դաժանութիւնն ու ճնշումն է, այլ բարի մարդկանց լռութիւնը, որը թոյլ է տալիս նրան շարունակել՝ դարձնելով նրանց մեղսակիցներ։
Դա այն չէ, ով մենք ենք: Ոչ որպէս հայ, ոչ որպէս ամերիկացի, ոչ որպէս ամերիկահայ եւ ոչ որպէս մարդ: Մենք դրանից լաւն ենք, եւ միասին կարող ենք դրանից շատ աւելի լաւ անել, եւ այս դէպքում կեանքեր փրկել: Գործելու ժամանակն է հիմա, ժամացոյցը վազում է, անմեղ անպաշտպան մարդիկ են մահանում։ Մենք չենք ուզում վերադառնալ աւելի ուշ՝ խնդրելով Միացեալ Նահանգների կառավարութեանը ճանաչել մէկ այլ ցեղասպանութիւն, մենք ցանկանում ենք դադարեցնել այս ցեղասպանութիւնը իր հետքերով հիմա: Ի՞նչ ենք մենք անում։ Միացէք եւ պայքարեք.»
Նախ եւ առաջ մի կողմ թողնենք բոլոր քաղաքական, սոցիալական, առաջնահերթութիւնները, կարծիքների տարբերութիւնները եւ մեր ողջ գործունէութիւնն ու ողջ էներգիան կենտրոնացնենք օրուայ առաջնահերթութեան վրայ: Մենք ազգովին եւ որպէս ժողովուրդ այսօր ունենք միայն մէկ օրակարգ, եւ այդ օրակարգը Արցախն է եւ վտանգուած 120000 անմեղ կեանքը։ Դա է օրակարգը, սա է առաջնահերթութիւնը: Սա, իմ ընկերներ, շարժիչ եւ համախմբող ուժն է, որը կապում է մէզ բոլորիս եւ դրդում գործելու, որովհետեւ դա ճիշտ է, որովհետեւ արդար է, որովհետեւ սա ենք մենք: Նաեւ պէտք է անմիջապէս դադարեցնենք արիւնահոսութիւնը. մենք պէտք է բացենք կեանքի ճանապարհը: Մեզանից իւրաքանչիւրի վրայ է դրուած անել մեր բաժինը, մեր ընտրած ասպարէզում՝ կրելու ջահը։» (ելույթը ամբողջությամբ տեղադրուած է Օրակարգում)
Արցախի փողոցում հաւաքը ոչ միայն մտորումների և համերաշխութեան պահ էր, այլ նաև գործի կոչ։ Ամերիկահայերը, իրենց դաշնակիցների հետ միասին, խոստացել են շարունակել իրազեկումը, Ցեղասպանութիւնը դադարեցնելու կոչերով, որը շարունակուում է Արցախում այսօր, և աջակցել Արցախի ժողովրդին ինքնորոշման հարցում:
Վերջում մասնակիցները քայլարշաւ կատարեցին Գլենդելի փողոցներում և ապա վերադարձան «Արցախ» փողոց:
Գլենդելի «Արցախ» փողոցում մայրամուտին ուղերձը պարզ էր: Ամերիկահայ համայնքը հաստատակամ է մնում Արցախին իր աջակցութեան և հակամարտութեան արդար և կայուն լուծում տեսնելու իր անսասան յանձնառութեան մէջ: Հանրահավաքը ծառայեց որպէս հզօր յիշեցում, որ համերաշխութեան կապերը խորն են՝ անցնելով սահմաններն ու սերունդները: Յոյսի, միասնութեան և վճռականութեան օր էր՝ ազդարարելով աշխարհին, որ Արցախի ինքնորոշման համար պայքարը շարունակուում է՝ աւելի ուժեղ, քան երբևէ։
