Արեւմտեան թեմի Առաջնորդարանը յիրաւի մշակութային կարեւոր կենտրոն է, եւ հերթական ու բացառիկ մշակութային ձեռնարկը տեղի ունեցաւ Նոյեմբերի 9-ին։ Թեմի Առաջնորդ Գերշ. Տ. Յովնան Արք. Տէրտէրեանի հովանաւորութեամբ բացուեց Արեւմտեան թեմի հոգեւորականներից Հոգշ. Տ. Տաճատ Ծ. Վրդ. Եարտըմեանի փայտի ստեղծագործութիւնների անհատական ցուցահանդէսը, «Կեանքը փայտի եւ քանդակին մէջ» խորագրով։ Այդ առիթով սրահի որմերի վրայ զետեղուած էին մօտ 40 փայտէ քանդակներ, պատրաստուած զանազան եւ յաճախ եզակի ծառատեսակների փայտից։
Ցուցահանդէսը մէկտեղել էր բազմաթիւ արուեստասէրների, որոնք Ս. Ղեւոնդեանց Մայր Տաճարի Զօրայեան թարգարանի դահլիճում Հայր Տաճատի՝ տարբեր տարիներին ստեղծած փայտի գեղարուեստական մշակումները վայելելուց յետոյ հնարաւորութին ունեցան նաեւ ունկնդրելու իր տեսակի մէջ ուրոյն բախախօսութիւն՝ «վերլուծումի եւ մեկնաբանութեան փորձ», ուր հեղինակը ի՛նքն է բնութագրում իր ստեղծագործութեան բովանդակութիւնը։
Հայր Տաճատի կենսագրութեան եւ ստեղծագործական հիմնական ընթացքը ներկայացնելիս օրուայ բանախօսը՝ Նորայր Պօղոսեանը բնութագրեց հեղինակին որպէս արուեստագէտ, բանաստեղծ, աստուածաբան։ Հոգեւոր ծառայութեանը զուգահեռ Հայր Տաճատը հեղինակել է 6 բանաստեղծական ժողովածուներ։ Ցուցահանդէսին, փայտէ աշխատանքների կողքին, ներկայացուած էին բանաստեղծական չափածոյ մէջբերումներով վահանակներ։ Որպէս աստուածաբան ու եկեղեցու պատմութեան խորագիտակ մասնագէտ, Հայր Տաճատը գրել եւ հրատարակել է տասնեակ աշխատութիւններ մեր եկեղեցու պատմութեան, աստուածաբանութեան թեմաներով։ Յատկապէս նշելի են միջնադարում վանական կեանքին նուիրուած մանրակրկիտ աշխատութիւնները։ Այսօր էլ հեղինակը ստեղծում է նոր երկեր՝ նուիրուած հայ եկեղեցու տարբեր ոլորտների։
Ցուցահանդէսին Հայր Տաճատը հանդէս եկաւ «Վերլուծում եւ մեկնաբանութիւն Եարտըմեանի անձնական բանաստեղծութեան եւ քանդակագործութեան» անունը կրող բանախօսութեամբ։ «Բանաստեղծութիւն եւ քանդակագործութիւն՝ թեւ-թեւի» ընդհանուր բովանդակութեան ներքոյ բանախօսը նկարագրեց իր ստեղծագործական կեանքի ընթացքը, ստեղծագործելու ներքին ապրումներն ու մղումները։ «Եարտըմեան անվերջ կը գրէ՝ պարզելու համար, թէ ի՞նչ կը խորհի, ինչի՞ կը նայի… ինչու՞ կը տագնապի եւ կամ ի՞նչ տեղի կ’ունենայ իր ներաշխարհին մէջ», այս հարցադրումներին պատասխանելիս նա ներկայացրեց թէ՛ բանաստեղծելու, թէ՛ քանդակ ստեղծելու իր տեսական պատկերացումները, օրինակ այսպէս. «Տարբեր փայտերէ պատրաստուած անոր քանդակներուն մէջ տաք է մարդկային գոյավիճակը արտայայտող շունչը, վրդովումները, ոչ անշուշտ իբրեւ բարձր իրագործում, որքան իբր ձգտում եւ արտայայտութիւն»։ Ելոյթի մէջ յաճախ էին հնչում մտքեր՝մարդկային կեանքի, հողի խորքերը թափանցելու իմացական ու հոգեկան հետաքրքրութիւնների մասին, եւ որպէս ամփոփում իր ստեղծագործելու վերլուծութեան՝ հնչեց Հայր Տաճատի ուշագրաւ միտքը. «Արուեստը կու գայ մարդոց կեանքին ճնշուած հեւքը մեղմացնելու, անոնց անձկութիւնները, անդոհանքը եւ հոգեճնշումները թեթեւացնելու»։ Հայր Տաճատի բանախօսութիւնը արժանացաւ բուռն ծափահարութիւնների, առաջարկ եղաւ, որպէսզի վերլուծութեան այս իւրատեսակ փորձը, ինչպէս նաեւ փայտէ աշխատանքները տպագրուեն առանձին հատորով ու ալպոմով։
Արուեստի այս մթնոլորտի մէջ իր պատգամը փոխանցեց Առաջնորդ Յովնան Արք. Տէրտէրեանը, որ մի քանի յստակ ու խորը ձեւակերպումներով նկարագրեց հեղինակի ստեղծագործութեան ու բանախօսութեան մտքերի իր ընկալումը։ «Հայր Տաճատ իր բանաստեղծութեանց եւ քանդակներու մէջ ձգտումն ունեցած է թարգմանելու կեանքը։ Ան որոշակի պատգամ մը կը հաղորդէ, որ իւրաքանչիւրս իր մէջ փնտռէ ու գտնէ արուեստագէտը։ Եթէ ուզենք ներկայացնել Հայր Սուրբի ստեղծագործական էութիւնը, ապա ինք կը ներկայանայ կեանքի խորհուրդին կատարելութինը վերլուծող անհատականութիւնը հոգեւորականի զգեստով ու կոչումով», ասաց Յովնան Սրբազանը։
Զօրայեան թանգարանի սրահում մէկտեղուած՝ աւանդական ու արդի ստեղծագործական ոճերի միաձուլում ներկայացնող փայտէ քանդակների ընտրանին ամբողջութեան մէջ, բանաստեղծական վահանակներն ու շունչը, նաեւ հեղինակի բանախօսութիւնը արուեստի վեհացնող մթնոլորտ ստեղծեցին, այն «կեանքին նոր ակնոցներով նայելու» պատգամ էր ներկաների համար, ինչպէս իր խօսքում նշեց Առաջնորդ Սրբազանը։
Դիւան Առաջնորդարանի
15 Նոյեմբերի, 2023
