azatutyun.am– Ռուզաննայ Ստեփանեան
Նախկին արտգործնախարար Արա Այուազեանը պնդում է, որ այն, որ ինչ-որ փաստաթուղթ կարող է ստորագրուել Գորիս- Կապան ճանապարհը եւ Սիւնիքի Շուռնուխ գիւղի մի հատուածը Ադրբեջանին փոխանցելու մասին, ինքը կամ Արտգործնախարարութիւնը տեղեակ չի եղել։
«Եղել են քննարկումներ։ Յետագայում պարզուեց, որ հայկական կողմը ստորագրել է ինչ-որ յուշագիր Ադրբեջանի հետ եւ երեւի ռուսական խաղաղապահների հետ, ինչի մասին Արտաքին գործերի նախարարութիւնը տեղեակ չէր», – «Ազատութեան» հետ հարցազրոյցում ասաց նախկին պաշտօնեան։
Ստորեւ ներկայացնում ենք հատուած Արա Այուազեանի հետ հարցազրոյցից
«Ազատութիւն» – Պարոյ՛ն Այուազեան, 2020 թուականի դեկտեմբերից Ադրբեջանին անցաւ Գորիս-Կապան ճանապարհը, եւ արդէն 2021-ի յունուարին Ադրբեջանին նաեւ փոխանցուեց Շուռնուխ գիւղի մի մասը։ Դուք տեղեա՞կ եք, թէ իրաւական ինչ փաստաթղթերի հիման վրայ այս տարածքների յանձնումը, փոխանցումը տեղի ունեցաւ։
Արա Այուազեան – Տեսեք, եղել է Անվտանգութեան խորհրդի նիստ, այդ Անվտանգութեան խորհրդի նիստը տեղի ունեցաւ Արցախում դրան նախորդող նոր ճգնաժամային իրավիճակին, եւ այդ նիստէրից երեք նիստ է եղել, ես երկուսին եմ մասնակցել, ապա մեկնել եմ արտասահման, եղել են քննարկումներ, ես հիմա այդ քննարկումների բովանդակութեան մասին չեմ կարող բարձրաձայնել, բայց յետագայում պարզուեց, որ հայկական կողմը ստորագրել է ինչ-որ յուշագիր Ադրբեջանի հետ եւ երեւի ռուսական խաղաղապահների հետ, ինչի մասին Արտաքին գործերի նախարարութիւնը տեղեակ չէր։
«Ազատութիւն» – Յուշագիր, որով այդ տարածքները փոխանցե՞լ էին Ադրբեջանին։
Արա Այուազեան – Այդպէս յայտարարուեց։ Անվտանգութեան խորհրդի ժամանակ տարբեր սցենարներ էին քննարկւում, որովհետեւ ադրբեջանցիները պահանջներ էին ներկայացրել, եւ տարբեր քննարկումներ էին տեղի ունենում, բայց որ ինչ-որ փաստաթուղթ կարող է ստորագրուի, առնուազն ես տեղեակ չեմ եղել, եւ յետագայում է դա պարզուել։ Եւ երբ պարզուել է, ես դիմել եմ վարչապետի միջոցով Պաշտպանութեան նախարարութեան, որ այդ փաստաթուղթը մէզ տրամադրուի։ Իմ պաշտօնավարման մինչեւ վերջ այդ փաստաթղթերին ես ծանօթ չեմ։
«Ազատութիւն» – Դուք չե՞ք տեսել այն փաստաթուղթը, որով Գորիս- Կապան ճանապարհը եւ Շուռնուխ գիւղի մի հատուածը փոխանցուել է Ադրբեջանին եւ պոստ ֆակտում եք իմացել, որ նման՝ եռակողմ յուշագիր է ստորագրուել։
Արա Այուազեան – Այո, եռակողմ կամ երկկողմ. տեղեակ չեմ անկեղծ։
«Ազատութիւն» – Առանց սահմանազատման եւ սահմանագծման որքանո՞վ է այդ յուշագրով այս տարածքների փոխանցումը Ադրբեջանին օրինական։ Կարո՞ղ եք ասել, որ այդ յուշագիրը որեւէ իրաւական ուժ չունի, որով Հայաստանից տարածքներ են փոխանցուել Ադրբեջանին։ Խոսքը եւ՛ Շուռնուխի, եւ՛ Գորիս-Կապան ճանապարհի մասին է։
Արա Այուազեան – Ես չեմ կարող նման բան ասել, որովհետեւ առաջինը՝ ծանօթ չեմ այդ փաստաթղթին, երկրորդը՝ նման գնահատական պէտք է իրաւապահները տան։
«Ազատութիւն» – Այսինքն՝ ձեզանից՝ արտաքին քաղաքական գերատեսչութիւնից գաղտնի է այդ ամենն իրականացուել։
Արա Այուազեան – Առնուազն փաստաթղթի ստորագրմանը եւ բովանդակութեանը ես տեղեակ չեմ եղել։
«Ազատութիւն» -Բայց, գիտէիք, որ խօսակցութիւններ գնում են այդ մասին։
Արա Այուազեան – Քննարկումներ են եղել, որովհետեւ տարբեր առաջարկներ են եղել այդ ուղղութեամբ, էլի ճգնաժամային իրավիճակ էր, ու այդ ճգնաժամը…
«Ազատութիւն» – Այսինքն՝ Ադրբեջանը պահանջում էր վերադարձնել այդ տարածքները, եւ մենք պէտք է որեւէ լուծում տայինք։
Արա Այուազեան – Այո, եւ իհարկէ ռուսական խաղաղապահ առաքելութիւնը որպէս միջնորդ էր հանդէս գալիս։
«Ազատութիւն» – Եթէ չտայինք, պատերազմական իրավիճակ է՞ր ստեղծւում։
Արա Այուազեան – Տեսեք, ամէն անգամ … ամբողջ նպատակն այն էր, որ իրավիճակը տանել դեէսկալացիայի, Հայաստանին պէտք է ժամանակ՝ ուղղակի իրավիճակը հանդարտեցնել, վերականգնել մեր կարողութիւնները՝ ինստիտուցիոնալ եւ պաշտպանողական, եւ ցանկացած ճգնաժամ կարող էր առիթ դառնալ նոր էսկալացիայի։
«Ազատութիւն» – Ուրեմն, ճի՞շտ էր իշխանութեան կողմից այդ քայլը։
Արա Այուազեան – Ես կարծում եմ՝ ոչ, որովհետեւ դա համակողմանի չի քննարկուել։ Ես հիմա փակագծերը շատ չեմ կարող բացել, բայց դա նաեւ խախտում էր նոյեմբերի 9-ին ձեռք բերուած համատեղ յայտարարութեանը, որտեղ առաջին կէտով գրուած է, որ զօրքերը կանգնում են այնտեղ, որտեղ կանգնում են։
«Ազատութիւն» – Քանի որ Դուք ասում եք, որ չեք տեսել այդ յուշագիրը, որով փոխանցուեցին այդ տարածքները Ադրբեջանին, բայց քննարկումներին տեղեակ եք եղել. որպէս արտգործնախարար՝ Դուք ընդդիմացե՞լ եք, առարկե՞լ եք, ասե՞լ եք, որ դա անթոյլատրելի է, որ դա համակողմանի չէ եւ այլն։
Արա Այուազեան – Ես յատուկ նշել եմ, որ սա նոյեմբերի 9-ի յայտարարութեան խախտում է, որտեղ պնդել են, որ կողմերը պէտք է կանգնէն այնտեղ, որտեղ կանգնում են։
«Ազատութիւն» – Փաշինեանին դա ասե՞լ եք։
Արա Այուազեան – Ոչ միայն Փաշինեանին, այնտեղ Անվտանգութեան խորհրդի նիստի մասնակիցներն են ներկայ եղել։
