Րաֆֆի Արտալճեան
Այս օրերուն շատ կը խօսուի թէ «ընդդիմութեան ծրագիրները ին՞չ են» և կամ եթէ «սա գնաց, ո՞վ տեղը պիտի գայ»:
Անձամբ, «տեղը ով պիտի գայ»ով բնաւ մտահոգ չեմ: Մեր ազգային ղեկավարութեան (սփիւռք թէ երկիր) նշաձողը այնքան ցած եղած է, որ մեր համազգային մասնագիտական մարդուժը հանգիստ կարող է թերին ամբողջացնել:
Հետ անկախութեան տարիները կարծես ցոյց տուին, որ մեր հասարակութիւնը վարժ է միայն անձեր լսելու, հետեւելու, սիրահարուելու և կամ՝ անոնցմէ հիասթափելու: Ընդհանրապէս գաղափարական և կամ ազգային ծրագրին շուրջ կարելի չէ եղած ցարդ ժողովրդային մասսան հրահրել:
44 օրուայ պատերազմը միայն Փաշինեանի իշխանութեան թերութիւնները չէ որ յայտնաբերեցին, այլ նաև՝ մեր Պետական հաստատութիւններուն թերութիւնները, իսկ Պետական հաստատութիւններ հիմնելն ու շարունակաբար կատարելագործելու աշխատանքը միայն վարչակարգ փոխելով չէ որ կ’իրագործուի, այլ լուրջ մասնագիտական և ֆինանսական ներդրումներով: Հայաստանի նման փոքր երկրի մը համար, նշաձողը օրինակ` Սինկափուր քաղաք-պետութեան հաստատութիւններու մակարդակով կարելի է որդեգրել:
Երբ այս օրերուն կը խօսուի «ինչպիսի՞ Հայաստանի» մասին, խօսքը յաճախ ազգային անվտանգութեան բաղադրիչներու մասին է: Ցեղասպանութեան արհաւիրքներէն վերապրող Հայը այսօրուայ ճգնաժամին մէջ կարծես անհանգիստ է ազգային անվտանգութեան մեր պատրաստուածութեամբ:
Անվտանգութեան ռազմական ( այսինքն բանակի ) երեսը ազգային անվտանգութեան կարևոր, բայց ոչ միակ բաղադրիչն է: Այսօրուայ արդիական պետութիւնները ունին ուրիշ անվտանգութեան շատ մը բաղադրիչներ, ինչպիսիք`
Ռազմական անվտանգութիւն,
Բնապահպանական անվտանգութիւն,
Սնունդի անվտանգութիւն,
Տնտեսական անվտանգութիւն,
Սփիւռքի անվտանգութիւն,
ուժանիւթի անվտանգութիւն,
Քաղաքական անվտանգութիւն,
(Cyber) անվտանգութիւն, ևայլն…
Ազգային անվտանգութեան ապահովման ուղղուած միջոցառումները կարելի են ներառել զանազան միջոցներ: Օրինակ դիւանագիտութիւն, տնտեսական ուժ, քաղաքացիական պաշտպանութեան և արտակարգ իրավիճակներու նախապատրաստման միջոցառումներ, ևայլն… Պետական հիմնական միջոցառումներ որ յաջորդող իշխանութիւններ չկարողացան լրջօրէն հիմնարկային դարձնել:
Այսօր երբ կը խօսինք թուրք-թաթարական արտաքին վտանգը դիմագրաւելու մասին, Արցախի ժողովրդի անվտանգութեան մասին, Հայաստանի ինքնիշխանութեան և տարածքային ամբողջականութեան մասին, երկրի սնունդի և պարենային անվտանգութեան մասին, դրացի թշնամի երկիրներու ուժի կիրառման և ուժի կիրառման սպառնալիքով սահմանազատման և սահմանագծման մասին, անպայման պէտք է ծրագրաւորել պինդ անվտանգութեան պետական (այսինքն փոխուող իշխանական վարչակազմերէ անկախ) հաստատութիւններու մասին: Միայն լուրջ պետական պրոֆեսիոնալիզմով և յստակ չափորոշիչներով և կատրային քաղաքականութիւն ապահովելով մեր այսօրուայ անվտանգութեան կառավարման համակարգային ճգնաժամը կարելի է(թերևս) յաղթահարել:
Ուժեղ Հայաստան կերտելու համար նախ պէտք է ազգը միացնել երկրի անվտանգութեան համակարգը զօրացնելու տեսլականին շուրջ: Անզիջող քաղաքական կամքով է, որ պէտք է կերտել մեր նահատակներու վայել Հայկական անառիկ բերդը:
Հայ քաղաքական միտքը ազգային անվտանգութեան պատասխանատուութիւնը միայն «կողմերու» վրայ պէտք չէ որ նետէ (նախկինները կամ ներկաները), երբ մեր դիմաց հսկայական գործ ունինք և երբ թշնամի զօրքերը սահմանին կը կուտակուին: Երբ երկրի պաշտպանութեան պիւտճէն համայն հայութեան տուրքը պէտք է ըլլայ (ամէն օր), և ոչ միայն չքաւորին և կամ միայն պատերազմներու ընթացքին:
Բայց եկէ՛ք նաև գիտակցինք, թէ ազգի մը անվտանգութեան հարցերու մէջ , ոչինչ աւելի վնասակար կրնայ ըլլալ, քան պարտուած իշխանութիւն մը, որ թոյլ դիրքերէ հրապարակաւ «պարտուողականութիւն» կը քարոզէ իր ընկճուած ժողովուրդին, կեղծ ու պատրանքային խաղաղութեան գործընթացներու անուան տակ: Պարտուած իշխանութիւն մը որ մանաւանդ ձախողած է մեր համազգային մարդուժը ներառել, երկիրը հետ պատերազմական իր ճգնաժամէն դուրս բերելու մարտահրաւէրին մէջ:
Յոյսով եմ, որ այս օրերու ժողովրդային ընդդիմութեան ցոյցերու պատճառով, հանրային հանդիպումներ, և մանաւանդ լուրջ քննարկումներ ու հետազօտութիւններ զտողական դեր կ’ունենան յառաջիկայ օրերուն և շաբաթներուն: Յաջորդ փուլին, Հայաստանին անհրաժեշտ պիտի ըլլայ ոչ թէ միայն ազգային դատարկ լոզունգներով առաջնորդուող վերնախաւ, այլ անվտանգութեան ոլորտէն ներս լուրջ բարեփոխումներ իրականացնող ազգային կուալիցիա: Հայաստանի փրկութիւնը և ազգային անվտանգութիւնը կախուած է, թէ ինչ պիտի ընենք ազգովին յառաջիկայ տարիներուն, և ոչ թէ, ինչ պիտի ընեն մեր թշնամիները: Մէկ անգամ ընդմիշտ պէտք է համոզուինք, որ «օտարին նաւերը հայկական լեռնաշխարհ պիտի չբարձրանան»: Մենք պիտի ուխտենք ամէն գնով ապահովել մեր տարածքային ամբողջականութիւնը մեր նահատակներուն վայել ռազմաճարտարարուեստով և աննահանջ կամքով: Միայն հզօր ազգային անվտանգութեամբ է որ խաղաղութեան արշալոյսը օր մը կը բացուի Հայաստան աշխարհին վերեւ:
Ժամանակն է վերակառուցել մեր ազգային անվտանգութեան շուրջ ներազգային խօսոյթը, միանալ զարգացող ընդդիմութեան շարքերուն և ապա նորոգել մեր քաղաքական վերնախաւը:
Կեցցէ՛ Արցախը, Կեցցէ՛ Հայաստանը:
