Եւրախորհրդարանի արտաքին յարաբերութիւնների մշտական յանձնաժողովը փետրուարի 9-ին ընդունել է ԵՄ-Հայաստան յարաբերութիւնների 2021-2022թթ․ զեկոյցը, որում կարեւոր անդրադարձներ կան ՀՀ-ԵՄ յարաբերութիւնների վերաբերեալ: Զեկոյցն անդրադառնում է նաեւ Արցախի հակամարտութեանը, ինչպէս նաեւ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ յարաբերութիւնների կարգաւորման գործընթացին։
Եւրոպական Խորհրդարանի արտաքին յարաբերութիւնների մշտական յանձնաժողովը դատապարտում է Ադրբեջանի կողմից 2021 թուականի մայիսից Հայաստանի ինքնիշխան տարածք ներխուժումը, ինչպէս նաեւ Ադրբեջանի կողմից միջպետական սահմանների խախտումները եւ ընդգծում զինուած ուժերը սկզբնական դիրքեր վերադարձնելու անհրաժեշտութիւնը: Յանձնաժողովը նկատում է, որ 2022 թուականի սեպտեմբերեան ադրբեջանական ագրեսիան կապուած չէ Արցախեան հիմնախնդրի հետ:
Զեկոյցը վերահաստատում է, որ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ երկարատեւ խաղաղ համաձայնութիւնը պէտք է երաշխաւորի Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի ամբողջականութիւնը, ինչպէս նաեւ Արցախի ժողովրդի իրաւունքներն ու անվտանգութիւնը։ Զեկոյցում, իբրեւ Ղարաբաղեան հակամարտութեան բուն պատճառ է նշւում Լեռնային Ղարաբաղի նախկին ինքնաւար մարզի կարգավիճակի եւ բնակչութեան անվտանգութեան չլուծուած խնդիրը։
Ինչ վերաբերում է 2020 թուականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ յայտարարութեան 9-րդ յօդուածին՝ զեկոյցում ընդգծւում է, որ Ադրբեջանի արեւմտեան շրջանների եւ Նախիջեւանի Ինքնաւար Հանրապետութեան միջեւ տրանսպորտային եւ հաղորդակցական կապերի ապաշրջափակումը չի կարող ոտնահարել Հայաստանի Հանրապետութեան տարածքային ամբողջականութիւնը։
Ինչպէս 2021 թուականի մայիսի 20-ին ընդունուած ԵԽ բանաձեւում, այնպէս էլ ներկայ զեկոյցում, Ադրբեջանին կոչ է արւում անյապաղ ազատ արձակել իր վերահսկողութեան տակ գտնուող բոլոր հայ ռազմագերիներին։ Զեկոյցում կարեւորւում է նաեւ միջազգային մարդասիրական կազմակերպութիւններիի, յատկապէս ՄԱԿ-ի մուտքը Արցախ։
Զեկոյցով կոչ է արւում երկու կողմերին, յատկապէս Ադրբեջանի իշխանութիւններին՝ զերծ մնալ թշնամական հռետորաբանութիւնից կամ գործողութիւններից, որոնք կարող են ընկալուել որպէս ատելութիւն կամ բացայայտ բռնութիւն հրահրող:
ՀՅԴ Հայ Դատի Եւրոպայի գրասենեակի նախագահ Գասպար Կարապետեանը, մեկնաբանելով ընդունուած զեկոյցը, նկատել է. «Զեկոյցը ներառում է առանցքային կէտէր, որոնք վերաբերում են Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Եւրոպական Միութեան յարաբերութիւններին, ինչպէս նաեւ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան կարգաւորմանը։ Կայուն խաղաղութիւնը պահանջում է համապարփակ քաղաքական կարգաւորում՝ համաձայն ՄԱԿ-ի կանոնադրութեան եւ ԵԱՀԿ Հելսինկիկի եզրափակիչ ակտի, մասնաւորապէս երեք յայտնի սկզբունքների, ներառեալ ժողովուրդների իրաւահաւասարութիւնն ու ինքնորոծման իրաւունքը։ ԵՄ գործադիր իշխանութիւնը պէտք է պատշաճ կերպով հաշուի առնի Եւրախորհրդարանի դիրքորոշումը։ ՀՅԴ Հայ դատի Եւրոպայի գրասենեակն ու Եւրոպայում գործող բոլոր յանձնախմբերը յանձնառու են շարունակել աշխատանքը բոլոր գործընկերների հետ՝ հայ ժողովրդի հիմնարար իրաւունքների պաշտպանութեան համար»:
ՀՅԴ Բիւրոյի Հայ Դատի կենտրոնական գրասենեակ
10 Փետրուար 2023
