Պետք է պատրանք չունենալ, թէ ուժի կիրառմամբ կարելի է խաղաղութեան հասնել
ՀՀ ԱԺ «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր, ՀՅԴ Հայաստանի ԳՄ անդամ Լիլիթ Գալստեանի ելոյթը ԵԱՀԿ Խորհրդարանական վեհաժողւում.
Երեսուն տարի առաջ Հայաստանն անդամակցեց ԵԱՀԿ-ին՝ կարեւորելով կազմակերպութեան նպատակներն ու ՄԱԿ-ի կանոնադրութեան սկզբունքները։
Մենք համոզուած էինք, որ մեր յանձնառութիւններն ու նպատակները կիսում են բոլոր անդամ երկրները, եւ անհերքելի հեղինակութիւն ունեցող այնպիսի կազմակերպութիւնում, ինչպիսին ԵԱՀԿ-ն է, երկակի ստանդարտները տեղ չունեն։
Ցաւօք, այս համուզումը խաթարուեց, երբ առերեսուեցինք ցաւալի իրականութեան հետ․ ԵԱՀԿ-ն ի զօրու չեղաւ դատապարտել 2020 թ․ աշնանը Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի կողմից սանձազերծուած ագրեսիան, ուր բացայայտ էր զինեալ ահաբեկիչների ներգրաւուածութիւնը:
ԵԱՀԿ-ն լռեց, երբ Ադրբեջանը պատերազմական յանցագորգութիւններ էր իրականացնում՝ Լեռնային Ղարաբաղի խաղաղ բնակչութեան դէմ վարոլով էթնիկ զտումների քաղաքականութիւն, գործածելով քիմիական զէնք եւ կասետային ռումբեր։
Նոյեմբերի 9-ի եռակողմ համաձայնագրով Լեռնային Ղարաբաղում կանգնեցուեց անմարդկային արիւնահեղութիւնը, սակայն հակառակ ադրբեջանական պաշտօնական շրջանակների պնդումներին՝ հակամարտութիւնն իր քաղաքական լուծումը չի ստացել։
Ըստ էութեան, Հայաստանի եւ Լեռնային Ղարաբաղի առջեւ ծառացած անվտանգային մարտահրաւէրներն աւելի են սրուել, եւ դրանք պակաս կարեւոր չէն, քան Արեւելեան Եւրոպայի անվտանգային խնդիրները։
Այսպէս կոչուած «խաղաղութեան դարաշրջանում» հայկական կողմն ունեցել է աւելի քան 120 զոհ։
Ադրբեջանը տարածքային պահանջներ է ներկայացնում Հայաստանին, շարունակում է էթնիկ զտումների, մշակութային եւ պատմական յուշարձանների իւրացման եւ ոչնչացման քաղաքականութիւնը, ագրեսիւ ատելութեան հռետորաբանութիւնն ընդդէմ Հայաստանի եւ հայ ժողովրդի։
Պետք է պատրանք չունենալ, թէ ուժի կիրառմամբ կարելի է խաղաղութեան հասնել։ Ցանկացած համաձայնութիւն, որը կառուցւում է ուժի կիրառութեամբ, հարկադրաբար եւ ժողովրդի կամքին հակառակ՝ գեներացնում է նոր բախումներ ու ագրեսիայի հնարաւորութիւն ստեղծում։
Մի ողջ ժողովրդի կեանքի եւ ինքնորոշման իրաւունքը չի կարելի զոհաբերել աշխարհաքաղաքական կամ տնտեսական շահերին։ Ոչ էլ կարել է այդ ժողովրդին տարածաշրջանային կամ համաշխարհային դերակատարների միջեւ տարաձայնութիւնների պատանդ դարձնել:
20-րդ դարի առաջին ցեղասպանութիւնը վերապրած հայ ժողովուրդի յիշողութեան մէջ դաջուած են աշխարհաքաղաքական այսպիսի շահերի սարսափելի հետեւանքները։
Այս համատեքստում կարեւոր է, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրները վերահաստատէն իրենց յանձնառութիւնը՝ վերսկսելու Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան համապարփակ կարգաւորման շուրջ բանակցութիւնները՝ հիմնուած ինքնորոշման իրաւունքի սկզբունքի վրայ։
