«ԱԼԻՔ», Կ. Դ. – 133-ամեայ փորձառութեամբ եւ երիտասարդական աւիւնով տոգորուած Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը, հաւատարիմ Դաշնակցութեան Երրորդութեան հիմք դրած ազգային վեհ գաղափարախօսութեանը շարունակում է իր երթը:
Հոկտեմբերի 26-ին, Հ. Մ. «Արարատ» կազմակերպութեան «Կոմիտաս» սրահում նշուեց Հ.Յ.Դ.-ի 133-ամեակը, ամեակ, որը նկատի առնելով հայաշխարհի դէմ ծառացած գոյաբանական մարտահրաւէրներին դիմագրաւելու անհրաժեշտութիւնը, դառնում է է՛լ աւելի պարտաւորեցնող իւրաքանչիւր դաշնակցականի համար:
Դաշնակցութեան հիմնադրմանը յանգեցրած աշխարհաքաղաքական պայմանները ներկայացնող խօսքով եւ «Մշակ Բանուոր» քայլերգով մեկնարկեց միջոցառումը:
Օրուայ առիթով ՀՅԴ Իրանի Հիւսիսային շրջանի Կենտրոնական կոմիտէի խօսքը ընթերցեց Մելան Սեֆեանը: Նա ընդգծեց. «Այսօր՝ մեր լինելիութեան, մեր արժանապատւութեան, մեր ապագայի հարցերն են կազմում մեր օրակարգը, իսկ նման պայմաններում գերխնդիրը մեր անկախ պետականութեան եւ հայրենիքի փրկութիւնն է: Սա կարմիր գիծ է Դաշնակցութեան համար: Անկախ պետականութիւնը մեզ համար մշտապէս բարձրագոյն եւ բացարձակ արժէք է եղել, որի համար ցանկացած զոհողութիւն արդարացուած է»:
Միջոցառումը յագեցած էր արտայայտութիւններով, բանախօսութեամբ եւ գեղարուեստական յայտագրով:
Ներկաներին իր խօսքը փոխանցեց Հայաստանից հրաւիրուած՝ լրագրող, ՀՀ Ազգային ժողովի պատգամաւոր, «Հայաստան» խմբակցութեան անդամ Ագնեսա Խամոյեանը: Իր ելոյթի ընթացքում նա անդրադարձաւ Արցախում հայ ժողովրդի էթնիկ զտմանը, Արցախը հայաթափուելու դառը իրողութեանը եւ ընդգծեց. «Ինչպէս 100 տարի առաջ մեր ժողովրդի պայքարի կազմակերպիչները ու առաջամարտիկը դարձաւ ՀՅԴ-ն, այնպէս էլ այս օրերին մեր ժողովրդի մի ստուար զանգուածի հայեացքում, ե՛ւ Հայրենիքում ե՛ւ Սփիւռքում ուղղուած է Դաշնակցութեանը: Ես հաւատում եմ, որ շնորհիւ մեր ազգային ուժերի, մեր ժողովրդի կամքին, մեր դաշնակիցների հետ ունեցած ազնիւ դաշնակցային յարաբերութիւնների, մենք կարողանալու ենք յաղթահարել փորձութիւնների այս շրջանը եւ մեր հայրենիքում ապահովել մեր ժողովրդի անվտանգ կեանքն ու ապագան եւ այդ գործում իր վճռորոշ ու ազդեցիկ դերակատարութիւնն է ունենալու Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը»:
Միջոցառմանը, որպէս օրուայ բանախօս էր հրաւիրուել ՀՅԴ անդամ, ՀՀ Ազգային ժողովի պատգամաւոր, «Հայաստան» խմբակցութեան անդամ Արթուր Խաչատրեանը: Իր ելոյթի սկզբում բանախօսը ողջունելով ՀՅԴ-ի 133-ամեակը, կարեւորութեամբ անդրադարձաւ Դաշնակցութեան անժխտելի դերին հայ ժողովրդի ազգային ազատագրական պայքարի պատմութեան ընթացքում: Անդրադառնալով իրանահայ համայնքին, բանախօսը կարեւորեց իրանահայ համայնքի դերակատարութիւնը հայ քաղաքական մտքի զարգացման գործում: Մատնանշելով Սփիւռքում Դաշնակցութեան ստանձնած հայապահպանման առաքելութեանը, Արթուր Խաչատրեանն անդրադարձաւ հայկական համայնքներում ու գաղթօջախներում Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան դերակատարութեանը նշելով, որ հայաթափւում են այն գաղութները, որտեղ չկայ Դաշնակցութիւնը իր ուղեկից կառոյցներով: Ելոյթի այլ բաժնում բանախօսը անդրադարձաւ ՀՀ գործող իշխանութեան ազգադաւ ընթացքին եւ ձախողուած արտաքին քաղաքականութեանը, նշելով, որ այդ քաղաքականութեան հետեւանքով Հայաստանը այսօր կանգնած է գոյութենական մարտահրաւէրների առջեւ, Արցախը հայաթափուած է, Հայաստանում են Ադրբեջանի զաւթիչ ուժերը, Ադրբեջանը շարունակում է իր հայակործան քաղաքականութիւնը, սպառնալով ուժ կիրառել, եթէ Հայաստանը նոր զիջումների չգնայ, Հայաստանը կարող է դառնալ մեծ պետութիւնների բախման թատերաբեմ: Բանախօսը անդրադառնալով Արցախի հարցով Հայաստանի գործող իշխանութեան հակազգային քաղաքականութեանը, ընդգծեց. «Անցեալ հոկտեմբերին Պրագայում Փաշինեանը ճանաչեց Ադրբեջանի ինքնիշխանութիւնը Արցախի նկատմամբ, աւելի պարզ Փաշինեանը Արցախը ճանաչեց Ադրբեջանի կազմում, չունենալով դրա իրաւասութիւնը: Դեռեւս 1992 թուականին անկախ Հայաստանի առաջին խորհրդարանը կանխատեսելով նման վտանգի հնարաւորութիւնը, արգելել էր Հայաստանի որեւէ կառավարութեանը բանակցել որեւէ փաստաթղթի շուրջ, որը Արցախը ճանաչէր Ադրբեջանի կազմում: Այդ որոշումը կայ, ուժի մէջ է եւ չի չեղարկուել այդ որոշումը, այն գործում է: Իրեն ժողովրդավար հռչակած Փաշինեանը իբրեւ թէ պայքարում է օրէնքի գերակայութեան համար, բայց ապօրինաբար ոտնահարեց խորհրդարանի որոշումը, ոտնահարեց Հայաստանի Անկախութեան Հռչակագիրը, որով կերտուել էր Հայաստանի պետականութեան մոդելը, ոտնահարեց Հայաստանի Սահմանադրութիւնը»: Նա նշեց, որ այսօր մենք կանգնած ենք ոչ թէ պատերազմ թէ խաղաղութիւն, այլ՝ ցեղասպանուել թէ՝ ինքնապաշտպանուել ընտրութեան առաջ: «Որեւէ ազգ, որ ունակ չէ պաշտպանել իր սահմաններն ու արդար իրաւունքները դատապարտուած է ցեղասպանութեան, այնպէս որ մենք այսօր այլընտրանք չունենք: Յանուն արդար եւ յարատեւ խաղաղութեան պէտք է ինքնապաշտպանուենք, պաշտպանել երկիրը, սահմանները, մեր հայրենակիցների արդար իրաւունքները: Մեզ համար Արցախի էջը փակուած չէ եւ չի կարող փակուած լինել: Արցախի եւ Հայաստանի լինելիութիւնը փոխշաղկապուած են, առանց Արցախի Հայաստանի անվտանգային համակարգը խիստ խոցելի է: Չկայ առանձին Արցախի հարց եւ առանձին Հայաստանի հարց, կայ հայոց պետականութեան եւ հայ ազգի գոյութեան հարց»:
Ծրագիրը յագեցած էր գեղարուեստական կատարումներով:
Միջոցառման գեղարուեստական յայտագրում առանձին ազգային-յեղափոխական երգերով հանդէս եկան Անի Արզումանեանը եւ Թենի Ֆարմանեանը նաեւ «Էրեբունի» համոյթը, ղեկավարութեամբ՝ Արմէն Ասատրեանի, խմբին Հայաստանի եւ Արցախի դրօշների ծածանումով ընկերակցում էին նոր սերնդի ներկայացուցիչները: Ասմունքով հանդէս եկաւ Վանէ Մակարեանը:
Ծրագրին ներկայ էին Իսլամական խորհրդարանում Թեհրանի եւ հիւսիսային իրանահայութեան պատգամաւոր Արա Շահվերդեանը, ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ Վիգէն Բաղումեանը, «Ալիք» հաստատութեան ներկայացուցիչ Սեւան Դանիէլեանը, Թ.Հ.Թ. Պատգամաւորական ժողովի ատենապետ Սուրիկ Աբնուսեանը, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան Ազգային Կենտրոնական վաչութեան Քաղաքական ժողովի անդամ Յովսէփ Աւետեանը, Իրանի Հայ Աւետարանական Եկեղեցու հոգեւոր հովիւ Վերապատուելի Միշէլ Աղամալեանը, Թեհրանի Հայ Դատի յանձնախմբի նախագահ Իսիկ Իւնանէսեանը, Թ.Հ.Թ. Թեմական խորհրդի, «Ալիք» օրաթերթի, ազգային մարմինների ու միութիւնների ներկայացուցիչներ, քահանայ հայրեր եւ մեծ թուով հայրենակիցներ:
