Յարութիւն Աւետիսեան
Արցախեան ողբերգական պատերազմից, յաջորդած ու շարունակւող աղէտներից յետոյ իշխանութիւնը՝ ամենատարբեր միջոցներով, հանրային ենթագիտակցութեան ու հոգեբանութեան մէջ արմատաւորում է պարտւողականութեան, խեղճութեան, յանձնւելու անայլընտրանքութեան, նւաստացման թէզերը։ Այդ մասին ուղղակի չի ասւում, բայց դրան է ուղղւած իշխանութեան ողջ ներքին ու արտաքին քաղաքականութիւնը, որը փաթեթաւորւած է «խաղաղութեան դարաշրջան» բարեհունչ ձեւակերպմամբ։
Տիրապետող տեսակէտն այն է, որ այս քաղաքականութիւնը Նիկոլ Փաշինեանին անհրաժեշտ է աշխարհաքաղաքական աւանտիւրաներում ներքաշւելու արդիւնքում ստանձնած պարտաւորութիւնների կատարման համար։ Կայ նաեւ կարծիք, որ պատերազմի ընթացքում հայկական զինւած ուժերը նոյն Փաշինեանի եւ նրա թիմի ձեռքով այնքան են կազմաքանդւել, որ այլ տարբերակ չունի, քան արտաքին նւաստացման միջոցով պատերազմից խուսափելը։
Բոլոր այս եւ բազմաթիւ այլ տեսակէտները, իհարկէ, գոյութեան իրաւունք ունեն, եւ իւրաքանչիւրը ինչ-որ չափով արտայայտում է իրականութիւնը։ Բայց իշխանութեան կողմից վարւող այս՝ պայմանականօրէն ասած, խեղճացման քաղաքականութիւնն ունի նաեւ այլ, առաջին հայեացքից չերեւացող շերտեր։
Հասարակութեանն անընդհատ իր թուլութիւնը յիշեցնելով, օտարի առաջ նւաստացման դրդող քարոզչութիւնը մարդկանց անհատական ու հաւաքական գիտակցութեան մէջ ներարկում է թերարժէքութեան, անկարողութեան զգացում։ Առաջին հայեացքից դա վերաբերում է միայն արտաքին աշխարհին, իրական եւ հնարաւոր թշնամիների հետ յարաբերութիւններին։ Իրականում, սակայն, անկարողութեամբ համակւող հասարակութիւնը նոյն կերպ է սկսում վերաբերւել նաեւ իր ներքին կեանքին, ներհանրային ու ներպետական խնդիրներին։
Չի կարող արտաքին հարցերում իրեն թոյլ ու նւաստացած համարող հանրոյթը հակառակ վարքագիծը դրսեւորել ներքին կեանքում, որովհետեւ թուլութիւնն ու խեղճութիւնը չեն դասակարգւում ներքին եւ արտաքին բաղադրիչների։ Խեղճութիւնը դատավճիռ է, որը կրողը գլխահակ ապրում է կեանքի բոլոր հարթութիւններում։ Իրենց թոյլ համարող, դեպրեսիւ ու կազմալուծւած անհատները, բնականաբար, կորցնում են նաեւ մոբիլիզացւելու կարողութիւնը, իսկ համախմբման տեսական հնարաւորութեան ժամանակ լաւագոյն դէպքում հանդէս են գալիս՝ որպէս խեղճերի, անկամների հաւաքականութիւն։ Դա հէնց այն է, ինչն օդ ու ջրի պէս անհրաժեշտ է Նիկոլ Փաշինեանին՝ սեփական իշխանութիւնը պահպանելու համար։
Նա լաւագոյնս գիտի հանրային մոբիլիզացիայի ներուժը ու նաեւ դա ջլատելու հնարաւորութիւնները, ինչին էլ ծառայեցնում է սեփական քաղաքական ու քարոզչական ռեսուրսները։ Ուժեղ, կամային, վճռական հասարակութիւնը Նիկոլ Փաշինեանի թիւ մէկ թշնամին է ներքին կեանքում, իշխանութեան պահպանման տեսանկիւնից, եւ նոյնքան վտանգաւոր է նաեւ արտաքին պարտաւորութիւնների կատարման համար։
Դա է պատճառը, որ «խաղաղութեան դարաշրջանի» մասին Նիկոլ Փաշինեանի տասնեակ ելոյթներում հնարաւոր չէ գտնել «արժանապատիւ» արտայայտութիւնը, քանի որ արժանապատիւ խաղաղութիւնը ենթադրում է միանգամայն այլ հասարակութիւն, միանգամայն այլ հանրային հոգեբանութիւն, որը կարող է դրսեւորւել ոչ միայն այլ երկրների հետ յարաբերութիւններում, այլ առաջին հերթին՝ սեփական՝ ներպետական հարցերում։
Դրա համար, իր բոլոր ելոյթներում կրկնելով «արժանապատիւ քաղաքացու» մասին դատարկաբանութիւնը, Նիկոլ Փաշինեանն ամէն ինչ անում է հաւաքական մակարդակում հասարակութեանն անարժանապատիւ ու խեղճ դարձնելու համար։
168.am
